Rafał Bruski: Pracujemy nad tym, by dobry design jeszcze mocniej wprowadzać do miejskiej przestrzeni.

Bydgoszcz w ostatnich latach przeszła ogromną metamorfozę. Pojawiły się nowe obiekty, ale też tchnięto nowe życie w zabytkowe budynki np. Młyny Rothera. – Wypracowane rozwiązania stylistyczne są częstokroć unikatowe, indywidualnie zaprojektowane dla naszego miasta – mówi prezydent Bydgoszczy, Rafał Bruski.

Jakie inicjatywy podejmuje miasto na przestrzeni ostatnich lat, aby promować i wspierać bydgoski design?
Pracujemy nad tym, by dobry design stawał się częścią miasta w formie dobrze zaprojektowanej architektury. Ostatnia dekada była pod tym względem bardzo dobra dla naszej bydgoskiej przestrzeni. W tym czasie zrealizowaliśmy kilka dużych miejskich inwestycji, które były nagradzane i są inspiracją dla innych projektantów. To między innymi:

• Nowe lodowisko, którego bryła kojarzy się z kryształem lodu. Ta forma idealnie wkomponowała się w przestrzeń położoną nad Brdą, wśród zieleni Parku Centralnego. Po zmroku ten oryginalny kształt podkreśla bardzo dobrze dobrane podświetlenie
• Basen olimpijski Astoria z elewacją zdominowaną przez szkło i stal kortenowską. Ten zestaw wybraliśmy celowo. Chcemy by nasze budynki były zwrócone do rzeki, otwarte na nią. Zależy nam również by jak najlepiej wpisywały się w otoczenie, a tym przypadku rdzawa kolorystyka Astorii nawiązuje do pomarańczowej cegły, która zdominowała budynek przychodni z początku XX wieku.
• Przystań na Wyspie Młyńskiej o formie fali wdzierającej się na ląd z elewacją wykończoną w drewnie. Ten kształt i funkcjonalność obiektu pełniącego zarówno funkcje restauracyjne, hotelowe jak i miejskiej przystani i obiektu wykorzystywanego przez sportowców były podstawą nagrodzenia obiektu w konkursie „Bryła roku”.
• Przestrzeń wokół zrewitalizowanych Młynów Rothera, gdzie wokół historycznego gmachu zaaranżowaliśmy tarasy z kaskadowymi fontannami, siedziskami, roślinnością co sprawiło, że stała się ona miejscem spędzania czasu wolnego dla wielu mieszkańców, nawet, gdy nie organizujemy tam wydarzeń rozrywkowych. 
• Elewacja Teatru Kameralnego, która w ostatnich dniach zyskała instalację artystyczną z lustrzanych liter „T” i „K”. Dzięki plastycznej trójwymiarowej formie, fronton budynku chłonie otoczenie. W lustrach odbije się w ciekawy sposób między innymi  jeden z symboli miasta – zabytkowe spichrza, Brda oraz wkrótce, pięknie zrewitalizowany Rybi Rynek.

Pomysły bydgoskich studentów i artystów związanych z designem zrealizowane zostały też w mniej oczywistych miejscach. To na przykład sień z mozaiką z kawałków luster, oryginalne ławki nad brzegami Kanału Bydgoskiego czy oświetlenie w formie girland w kilku wąskich zaułkach i uliczkach. 

Plastyk Miasta podejmuje działania w celu promowania, propagowania i popularyzowania idei kształtowania funkcjonalnego i estetycznego wizerunku Miasta, między innymi poprzez uczestnictwo w debatach i odczytach na tematy związane z estetyką przestrzeni publicznej, poprzez udział w tematycznych warsztatach dla szkół ponadpodstawowych, poprzez współpracę z twórcami i instytucjami. Tego rodzaju działania, również dzięki oddźwiękowi w mediach, budują świadomość estetyczną w społeczeństwie, a towarzyszące im wystawy są ciekawym punktem odniesienia dla projektantów, inwestorów i mieszkańców.

Jednym z głównym zadań Plastyka Miasta jest koordynacja działań jednostek miejskich i pomocniczych mających wpływ na estetykę przestrzeni. Ważne jest kształtowanie poczucia współodpowiedzialności  za przestrzeń naszego Miasta. W tym kontekście działania Plastyka Miejskiego stanowią realizację zadań polityki przestrzennej Miasta.

Staramy się, aby forma wprowadzanych w przestrzeń miejską obiektów małej architektury (ławki, kosze, latarnie, przystanki komunikacji publicznej, ogrodzenia) korelowała z otoczeniem. Wypracowane rozwiązania stylistyczne są częstokroć unikatowe, indywidualnie zaprojektowane dla naszego miasta – np. forma stylizowanego słupa oświetleniowego w formie tzw. pastorału bydgoskiego, bydgoskie ławki i ozdobne donice z herbem Bydgoszczy.

Jakie korzyści przynosi dbanie o design w kontekście rozwoju miasta? Czy udało się wypracować stałe mechanizmy wsparcia dobrego projektowania skupionego na użytkowniku i jego potrzebach?

Pracujemy nad tym, by dobry design jeszcze mocniej wprowadzać do miejskiej przestrzeni. W 2013 roku powołaliśmy Radę ds. Estetyki Miasta jako organ doradczy prezydenta miasta, co stanowi potwierdzenie, że kwestie związane z szeroko pojętą estetyką i jej wpływem na kształtowanie tożsamości miasta i poczucia estetyki mieszkańców są dla nas bardzo ważne.

W roku 2014 Miasto Bydgoszcz podpisało list intencyjny dotyczący rozszerzenia współpracy Władz Miasta Bydgoszczy i ówczesnego Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy (dziś Politechnika Bydgoska) w zakresie poprawy estetyki. W ramach tej współpracy podejmowane są np. działania estetyzujące na terenach zdegradowanych. Poprzez regularny udział studentów w praktykach studenckich w Biurze Plastyka Miasta zrealizowano już wiele prac dyplomowych na rzecz Miasta, stanowiących konkretny przykład współtworzenia przez Miasto i społeczeństwo charakteru przestrzeni miejskiej. Cykliczne wystawy prac dyplomowych studentów wzornictwa,  popularyzacja w mediach publicznych i społecznościowych najciekawszych obiektów, przyczynia się do zmiany sposobu myślenia mieszkańców i do kreatywnego patrzenia na rzeczywistość. W wyniku współpracy z Uczelnią powstały także projekty autorskie. Ponadto Miasto współpracowało m.in. z Technikum Budowlanym przy organizacji Bydgoskich Dni Architektury, warsztatów rzeźbiarskich i architektonicznych. Plastyk Miasta dla uczestników warsztatów przygotował prelekcję i nadzorował proces tworzenia obiektów architektonicznych, które ostatecznie zostały umieszczone na obiektach architektury w strefie staromiejskiej

Bydgoszcz nieustannie się zmienia, pięknieje, otwiera na potrzeby mieszkańców. Jakie konkretne zmiany w przestrzeni miejskiej można zaobserwować w ostatnich latach jako wynik działań miasta na rzecz poprawy designu?

Oprócz przywołanej na wstępie architektury Bydgoszczy realizujemy szereg innych pomysłów wprowadzających nową jakość do miejskiej przestrzeni. Jednym z priorytetów jest konsekwentna rewitalizacja terenów nadrzecznych. Co roku przebudowujemy kolejny fragment bulwarów, nabrzeży, terenów parkowych nad Brdą, Wisłą i Kanałem Bydgoskim. Staramy się zmieniać ich estetykę i funkcjonalność. Inspiracją są często prace studentów, zwracamy też uwagę na oczekiwania samych bydgoszczan. Udało się nam nadać zupełnie nową jakość przestrzeni ścisłego centrum. Salon Bydgoszczy stał się naszą wizytówką. Jednak jego rewitalizacja nie byłaby możliwa bez realizacji wielu kapitalnych, nowych pomysłów środowisk związanych z designem. Zegar z bydgoskim czasem, podświetlana linia 17. południka, przemyślane oświetlenie, elementy małej architektury. W tym duchu, czerpania z historycznych rozwiązań i wprowadzania nowych dobrze zaprojektowanych rozwiązań będziemy też rewitalizować kolejne przestrzenie np. Rybi Rynek i plac Wolności.

Jak ważny wpływ na projektowanie przestrzeni, zmian infrastrukturalnych ma głos mieszkańców?

Każdą miejską inwestycję poprzedzamy konsultacjami. Wyznaczają one kierunek naszych działań. Jednak o szczegółach rozwiązań rozmawiamy przede wszystkim z ekspertami i autorytetami w danej dziedzinie. Dlatego dużą rolę przy planowaniu zmian w przestrzeni miasta odgrywa Rada ds. Estetyki Miasta Bydgoszczy, jako organ doradczy prezydenta, co stanowiło potwierdzenie tego, że kwestie związane z szeroko pojętą estetyką i jej wpływem na kształtowanie tożsamości miasta są jednym z priorytetowych zadań. Bydgoszczanie mogą również korzystać z inspirujących pomysłów studentów wzornictwa w czasie zgłaszania projektów do Bydgoskiego Budżetu Obywatelskiego. 

Jakiego rodzaju działania podejmuje miasto w celu promowania lokalnych projektantów i twórców?

Niestety prawo nie pozwala promować w publicznych postępowaniach lokalnych projektantów i twórców. Jednak korzystamy z ich doświadczeń w ramach prac Rady ds. Estetyki. Nagradzamy też najlepszych studentów. 

Które ikony bydgoskiego designu warto zobaczyć, odwiedzając miasto? Z czego Bydgoszcz jest szczególnie dumna?

Oprócz wspomnianych ikon architektonicznych, które powstały w ostatnich latach warto zwrócić uwagę na nieco starszy już budynek bankowy przy ul. Grodzkiej. To ikona nie tylko bydgoskiej, ale i polskiej myśli architektonicznej po 1989 roku.

Jaką rolę w dbaniu o wizerunek Bydgoszczy odgrywa Menedżer Starego Miasta i Śródmieścia?

Cieszę się z decyzji o utworzeniu w mieście takiego stanowiska. Do najważniejszych zadań menedżera Śródmieścia i Starego Miasta należą  m. in. analizowanie podejmowanych działań związanych ze stanem technicznym, wizerunkiem oraz estetyką obszaru Starego Miasta i Śródmieścia i rekomendowanie ewentualnych zmian. Menedżer ma także za zadanie stymulowanie wzrostu konkurencyjności biznesu i pobudzać gospodarczo obszar Starego Miasta i Śródmieścia. Ważnym punktem działalności menedżera jest  także identyfikowanie problemów rewitalizacyjnych i prowadzenie zadań związanych z organizacją przestrzeni w obszarze centrum, a także integracja i aktywizacja mieszkańców, prowadzenie działalności informacyjnej i promocyjnej Centrum Bydgoszczy.

W jakie działania zaangażowane jest bydgoskie środowisko edukacyjne (studenci, uczniowie, kadra akademicka) Wydziału Sztuk Projektowych Politechniki czy też bydgoskiego Liceum Plastycznego?

Bydgoskie środowisko edukacyjne jest zaangażowane w: 

• Uczestnictwo w konkursie na najlepszą pracę dyplomową Katedry Architektury Wnętrz Politechniki Bydgoskiej – przyznanie nagród Plastyka Miasta, promowanie estetycznych rozwiązań.
• Opracowanie autorskiego projektu bydgoskiego słupka blokującego brd;
• Zaprojektowanie nowej „chorągiewki”/ masztu – znaku identyfikacyjnego parkometru (ujednolicenie parkometrów – zróżnicowany akcent kolorystyczny przypisany strefie);
• Opracowanie koncepcji identyfikacji wizualnej UKW w formie kompozycji przestrzennej wraz z zagospodarowaniem terenu u zbiegu ulic Chodkiewicza oraz Sułkowskiego w Bydgoszczy, rozwiązania graficzne elementów identyfikacji wizualnej z wykorzystaniem współczesnych rozwiązań projektowych oraz wzorniczych, promujących we właściwy sposób Uczelnię, dostosowanych stylistycznie do kontekstu przestrzennego.
• Współpraca nad koncepcją wprowadzenia w przestrzeń miejską rzeźby lajkarza, czyli  fotografa ulicznego, który w latach dwudziestych XX wieku wykonywał zdjęcia ówczesnym bydgoszczanom, autorstwa artysty rzeźbiarza, Michała Kubiaka;
• Stworzenie stylizowanej, emaliowanej tablicy na Moście Staromiejskim, informującej o rzeźbie Przechodzący przez Rzekę;
• Konkursu na projekt i wykonanie rzeźby-instalacji artystycznej – poświęconej prof. Józefowi Kałużnemu. Instalacja ma być zlokalizowana w przestrzeni Skweru im. prof. Józefa Kałużnego pomiędzy ulicami Grottgera i Marszałka Focha;
• Iluminacja Bydgoszcz na Barce Lemara, ul. Stary Port, we współpracy z firmą Blachere Illumination Polska;
• Wprowadzenie napisu Fordon przy nabrzeżu;
• Stworzenie koncepcji muralu na elewacji Zakładu Karnego w Starym Fordonie w Bydgoszczy;
• Realizacja pracy dyplomowej w Zakładzie Wzornictwa UTP – rewitalizacja rzeźby fontannowej w formie czterech kamiennych ryb autorstwa Józefa Makowskiego wieńczących misę Fontanny Potop po jej zniszczeniu w roku 1943 do czasu jej rekonstrukcji  w roku 2014, przeprowadzona przez Pawła Czyża, studenta Zakładu Wzornictwa Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w ramach praktyki odbywającej się w biurze Plastyka Miasta;
• Opracowanie projektu posadowienia rzeźb – czterech kamiennych ryb na postumentach betonowych na terenie Wyspy Młyńskiej przy nabrzeżu – kontynuacja projektu p. Paweł Czyż pod kierunkiem Plastyka Miasta;
• Opracowanie koncepcji stylizowanych tablic z nazwami ulic dla strefy staromiejskiej (materiał, forma) opracowanej przez Pawła Czyża, studenta Zakładu Wzornictwa Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego pod kierunkiem Plastyka Miasta;
• Projekt dyplomowy roweru wodnego wraz z infrastrukturą portową dla Miasta Bydgoszczy;
• Projekt na stylizowany przystanek autobusowy;
• Wytyczne do projektu instalacji artystycznej z wykorzystaniem żywej roślinności tzw. „Park Zakochanych” przy ul. Grodzkiej/ Bernardyńskiej;
• Opracowanie projektu donic na Starym Rynku we współpracy z firmą Cortena.

Na jakie firmy z Bydgoszczy, zajmujące się różnego rodzaju projektowaniem warto dziś zwrócić uwagę? Czy jest szczególny obszar wart uwagi?

Jedną z ikon nowoczesnego designu w Bydgoszczy jest między innymi PESA produkująca pojazdy szynowe. Modele zaprojektowane i wytworzone w Bydgoszczy stają się symbolami nowoczesnego, ekologicznego transportu publicznego.